A cegueira
Marcos Abalde Covelo
AGADIC-Edicións Xerais, Vigo, 2013, 50 páxinas.
Edicións Xerais en coedición con AGADIC, Biblioteca Dramática Galega da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia publica A cegueira, a peza teatral que se fixo merecedora do Premio Álvaro Cunqueiro 2011 para textos teatrais. Unha obra, porén, que polo momento non acadará aquel obxectivo natural para o que se escribe teatro: a súa representación. Quizais dentro de cincuenta anos, como cunha sorna riseira confesa o autor. Medio século semella tempo abondo para o remate da actual crise!
Como texto teatral, A cegueira é unha grotesca e á vez poética cerimonia do horror que provoca o capitalismo, coa barbarie facendo abrollar a historia de humillación dun pobo, o palestino, que está a ser vexado coa compracencia dos estados e dos poderes occidentais. Esta cerimonia do horror, a xestión da barbarie, contextualizan o seu desenvolvemento en certas ideas tiradas da expresión “banalidade do mal”, acuñada en 1963 por Hannah Arendt, como visión da súa experiencia como reporteira no xuízo contra Adolf Eichman en Xerusalén. Segundo Arendet, algúns individuos, entre eles Eichman, sen estar dotados xeneticamente dunha inmensa capacidade para a crueldade, actúan dentro das regras do sistema sen reflexionar verbo das consecuencias dos seus actos. Con todo, na actualidade a frase emprégase, cun significado moito máis xenérico, para describir a conduta de certos personaxes históricos que cometeron actos de inusitada crueldade sen ningunha caste de remorsos nin compaixón para cos seus semellantes.
Descoñezo se A cegueira foi pensada para perturbar as boas conciencias mergulladas na autocompracencia, mais ese é o resultado desta obra profundamente simbólica xa desde o seu título que fai referencias a Saramago. A peza desenvólvese nun territorio arrasado pola guerra (“no medio dun cemiterio de lápidas riscadas e brinquedos rotos. Ao fondo as negras augas do Xordán arrastran un murmurio de lamentos…o horror conquista terra e memoria”, páxina 11) que nos debe facer pensar na actual Palestina onde os israelitas cometeron crimes de guerra contra os palestinos que ocupan o lugar dos xudeus e simbolicamente de todos os humillados do mundo, masacrados con absoluta impunidade polo capitalismo neocolonial do Norte.
Endalí que un dos personaxes, a bíblica Marta, que ten as unllas rotas porque só lle alivia cavar, declare que é tal a humillación que non ten folgos nin para chorar. Ela e a súa irmá María e todos os seus irmáns son considerados terroristas e os soldados teñen carta branca para faceren con eles o que lles pete, porque o maltratado tornouse o mellor maltratador e o violado, o mellor violador (páxina 23) tamén nos nosos días.
Marcos Abalde Covelo
Cinco personaxes bíblicos trasladados ao tempo actual no que a Nakba é a patria dos protagonistas, nunha peza teatral pouco convencional que segue unha liña de teatro poético no ronsel do teatro máis actual e que en Galicia xa estaba representada por Álvaro Cunqueiro ou Otero Pedrayo. E con esa mensaxe que de forma explícita se reafirma no último parágrafo do texto (“Coa cegueira comeza a danza”); a cegueira é a grande cortada para o conformismo e a autosatisfacción, para declararnos alleos ao mal, pero este non se detén, non para de avanzar.
NOVENOITES 