A BELEZA COMO FÍO CONDUTOR DUN CRIME

Beleza vermella

Arantza Portabales  Santomé

Editorial Galaxia,Vigo, 2019, 424 páxinas.

 

No arrinque dunha novela ou dun relato pode haber unha frase que nos engaiola definitivamente. Iso pasoulle á autora desta novela,  Arantza Portabales: “A beleza é vermella como unha cunca de cereixas”. Á autora veulle esa frase á cabeza e xa non houbo volta atrás, malia que, ao longo da súa escrita, a cor vermella acadará unha dimensión ben afastada da fermosura e moi próxima ás contornas da morte. Xa que logo as cereixas -si a súa beleza- non son/e a imaxe que amalgama/m a trama da novela.

A autora non vive da escrita e compón sobre todo relatos curtos. Tivo un notable éxito con Deixe a súa mensaxe despois do sinal. Arestora retorna cunha novela cualificada como negra polo selo editorial, mais o lector debe ser cauto porque se acostuma a vender gato por lebre: novelas que non traspasan os lindes do detectivesco ou da novela policial soen  ser comercializadas como negras.

Con todo o fondo da trama de Beleza vermella é un crime. A trama dá comezo cun corpo atopado nun cuarto de Santiago na noite de San Xoán. Unha rapaza de quince anos, Xiana, envolta nun mar de sangue. Encárgase do caso o inspector Santi Abad e a axente Ana Barroso. Pouco máis se pode revelar da historia se non queremos spoilerizar a trama. Soamente que hai seis sospeitoso: os que aquela noite ceaban no xardín da casa. Alguén asasinou a Xiana e saíu da súa habitación sen deixar unha soa pegada nun chan cuberto de sangue. Unha tía da rapaza, Lía, atopa o cadáver e poucos días máis tarde será ela a que intente suicidarse.

Cunha estrutura baseada no clímax e con dúas voces narrativas, a novela ten a súa parte policial: os policías fan o seu traballo. Son falibles pero moi eficaces; analizan a escena do crime, son sabuxos incansables e intuitivos.

 

Arantza Portabales Santomé

Mais esta novela vai moito máis alá do xénero policial. É unha verdadeira novela negra, unha das poucas que se escriben en galego. Aquí a resolución do enigma non o é todo. O forte da novela de Arantza Portabales é o retrato social e, sobre todo a interiorización na psicoloxía dos personaxes. relacionados co crime, labor que non queda nunha “máquina de pensar”, senón en dous policías que se empeñan en descubrir o asasino, os motivos do crime e o que pasa polo interior dos personaxes: as súas feblezas e desaxustes. Todos eles, sen excluír os policías (maltratador e cunha relación sentimental e sexual entre eles xurdida na investigación). Con grande acuidade, a autora introdúcenos na interioridade destes personaxes confundidos e ateigados de inestabilidade emocional. E iso explica o desenlace do crime. Ao final, o lector comprende que o significado de que a beleza é vermella só se pode comprender cando se descubra a pulsión do sangue.

(Este texto tería de ser publicado hoxe, 11 de xuño no Suplemento Faro da Cultura do xornal Faro de Vigo. Por motivos de programación, aparecerá no mesmo xornal o xoves 18 do mes no que andamos. Adianto a súa publicación nesta bitácora)

NOVELA DE HUMOR. AMORÍOS CUNHA GALEGUISTA DE ESQUERDAS

Os días felices de Benvido Seixas

Eduardo Velasco

Edicións Xerais, Vigo, 2019, 182 páxinas.

 

Todos os sistemas literarios e en todos os seus xéneros son heteroxéneos en canto a súa calidade literaria. As grandes obras  literarias, esas que teñen que ver coas forzas salvaxes e universais non choven todos os días do ceo. Hai pezas mediocres e outras que, sen selo, non acadan a categoría de obras mestras. Mais así ten que ser porque os lectores non son uniformes verbo dos seus gustos, e a literatura entretemento tamén ten unha razón de ser. Novelas ou relatos que se len como divertimento tamén son necesarias. E iso é o que nos ofrece Eduardo Velasco, autor de poemas, relatos e tradutor, neste seu debut na novela de longo formato.

A trama novelesca é a dun acomodado mozo vigués que un día, por casualidade coñece a Mariña, unha activista social que despacha cervexas  nun centro social, pero moi sensibilizada cos valores de esquerda. Case sen o pretender, entre os dous xorde unha relación amorosa. Mariña é vitalista, e ao longo da novela, descubrimos máis cousas: impulsora de comisión de cultura, galeguista, medio vegana e amante da lectura, espelida e sen complexos no feito do sexo. Bienvenido pasa de contado a ser Benvido e, malia ser a antítese de Mariña, abrolla un intenso romance entre eles, esteado nos enganos que Benvido lle fai crer á rapaza, nomeadamente que é o que nunca foi.

Inventa unha familia que nunca tivo para matar o furor proletario da moza, avergoñado de pertencer a unha familia rica. Constrúe unha nova identidade, merca un piso nunha zona proletaria de Vigo, e tamén con enganos pasan un tempo na casa de A Caeira, propiedade de Benvido Seixas. A novela remata, malia os desgustos e o afastamento cun final que se intúe aberto e pouco menos que feliz, mais pouco congruente.

Os días felices de benvido Seixas  é unha novela onde o amor e o humor son as principais fías narrativa deste debut de E. Velasco. A protagonista feminina que non é nada convencional, no fondo provoca que Benvido dea un salto de clase irreal, e na parte máis entretida, realmente non sabemos se o mozo a seguía a ela  ou era ela a que seguía a Benvido; se ben Mariña, a base de preguntas vaino pondo cada vez máis contra as cordas. É salientable nesta novela a homenaxe que se lle rende ao Courel, á tradición oral e as figuras da literatura galega como Uxío Novoneira, María Mariño e a Otero Pedrayo, entre outros. Novela de humor que  recae de cheo no desenvolvemento da trama.

(Texto publicado no xornal Faro de Vigo o 4 de xullo de 2019)