Luns
Eli Ríos
Edicións Xerais, Vigo, 2017, 149 páxinas
Eli Ríos atesoura un bo número de galardóns literarios tanto en poesía como en narrativa para adultos e para un lectorado infantil. Entre outras achegas, Luns, a súa primeira novela para adultos que foi galardoada co Premio “Torrente Ballester” de narrativa en lingua galega 2016 e que, sobre todo pola súa técnica compositiva e estratexia narrativa, converte a autora nunha narradora afouta e prometedora. Salienta, en efecto, a habelencia da Eli Ríos tanto por agasallarnos cunha historia talvez non inédita pero abondo orixinal, como pola forma de contala. Unha forma que se estea especialmente no fluxo de conciencia e na súa formulación verbal, o monólogo interior. A visceralidade e dramática crueza coa que a autora escribe esta ficción chouta xa na primeira páxina: Nerea, a protagonista, quince anos casada, trinta e sete anos de idade, dous préstamos, unha hipoteca, dous fillos, un coche, recibe un 18 de marzo un imprevisto e infernal diagnóstico de cancro de mama de tipo IV, con case que segura metástase noutros órganos do corpo. Esperanza de vida, apenas dous meses.
A partir deste intre repite freneticamente que vai morrer, mais non consegue que lle importe. Dá comezo así unha sufocante conta atrás co horizonte do mes de maio. Despois, o nada. Pero non se derrea. Compaxinará o coidado do fogar co seu traballo de funcionaria fóra da casa. Esa era e será o seu día a día antes e despois de que o cancro roia o seu corpo, coa certeza de que vai morrer antes do que pensaba; e seguirao sendo ata o punto de que esa vida cotiá enxordecedora bate certamente no lector. Continuará traballando, coidando os fillos, un marido ruín e celoso que nin sequera acredita no seu mal, experimentando no seu interior sentimentos contrapostos, coa preocupación de deixar amarrado o futuro máis inmediato. O tempo anticípase alíxero e , aínda que quere fuxir e escaparlle á morte, apunta no seu iPad as cousas que ten que facer antes dese intre: mercar roupa e material escolar para o colexio dos nenos no próximo curso, pedir presuposto do seu enterro e mesmo emparellar o seu home para que non quede viúvo tan noviño. Nesta voráxine e con probas médicas ás que é sometida os luns e cun desenlace insospeitado, pon cabo Eli Ríos a súa historia.
Eli Ríos
Na miña estima, coido que moi poucos narradores de noso teñen empregado con tanta destreza estratexias narrativas coma o fluxo de conciencia e o monólogo interior. Eli Ríos revela con habelencia os pensamentos máis íntimos, próximos ao subconsciente, antes de toda organización lóxica, de xeito que non parecen controlados polo o autor. Insire así no relato as experiencias emocionais da protagonista mentres están acontecendo a nivel consciente e inconsciente. Endalí que a protagonista semella estar pensando os seus pensamentos. A formulación verbal desta corrente de conciencia verbalízase mediante un monólogo interior alicerzado en frases directas, reducidas e nunha sintaxe elemental. Frases moi curtas que se espetan na sensibilidade lectora como se fosen bátegas furiosas da enfermidade que reflicten, porén a cotidianeidade da protagonista e dan a impresión de que o discurso é desordenado e caótico. Esa prosa ferinte e fragmentada muda nunha linguaxe continua cando o monólogo interior deixa ver o que pensa o marido. Escrita, xa que logo, rachadora, na que non falta o humor, a ironía, a crítica social, un certo onirismo erótico e unha salientable perspectiva de xénero, derivada especialmente da visión cos ollos dunha muller dunha doenza feminina.
(Texto publicado no xornal Faro de Vigo o día 26 de outubro de 2017)
NOVENOITES 