O gume dos espellos, de Ramón Caride

Ramón Caride

 O gume dos espellos

Ramón Caride Ogando

Editorial Toxosoutos, Noia 2010, 187 páxinas.

Faime Moncho Caride o agasallo do seu último libro, O gume dos espellos, editado apenas hai unhas datas na Editorial Toxosoutos, ese pequeno prelo de Noia que, desde a modestia, se está a converter nun modelo de edición obradoiro, cunha manche de títulos xa no seu catálogo. Unha afouta alternativa, xa que logo, aos grandes selos editores do noso país.

Semella Ramón Caride ter una especial querenza pola escrita reflectida nos espellos. O título de agora fainos lembrar aquela súa escolma de relatos, Negros espellos, aqueles contos ateigados de intensidade, brevidade na escrita, forza emocional e tensión estética na narración. Mais neste pequeno volume, outras son as intencións do escritor nado en Cea e asentado xa para sempre en Cambados. Ramón Caride sucumbiu “a tentación da nostalxia”, sen ter caído na do narcisismo, e fai de antólogo  da súa obra menor. Aquelas prosas recuperadas das follas fuxidías e con data de caducidade dos xornais e revistas, nomeadamente dos medios arousáns. Tamén as súas achegas a proxectos culturais, como aquela ensoñación e realidade que foi a Asociación Santa Compaña, radicada no Instituto Ramón Cabanillas de Cambados. Desfilan así mesmo por estas páxinas pequenas crónicas, instantáneas que, coma alustros, recuperan as viaxes do autor por Irlanda, as lendas de Oseira e o proceso de elaboración dunha das súas novelas, quizais a máis breve, quizais a máis engaiolante tamén, O frío azul, a súa incursión na ficción histórica que eu tiven a fortuna de descubrir no Premio Lueiro Rey de O Grove. Non faltan na escolma as verbas dun escritor combativo. Un ourive da palabra que se revolve contra as feridas da sociedade actual e, cun ton irónico e sutil e, ao xeito dos salaíos dos ameneiros ou dos queixumes dos pinos, se atreve a proclamar: “¡Viva Galicia australiana”. E  a súa par, as arengas lidas ou berradas en momentos que xa forman parte da memoria colectiva das loitas contra o narcotráfico ou das mobilizacións que a catástrofe do Prestige fixo abrollar na conciencia das nosas xentes.

Prosas breves, pero que non son lixo nin verbas gastadas, e moito menos discursos atolondrados. Senón camiños que, quer “na campía do Salnés”, quer nos eidos que se deitan rente do mar e dos acantilados verticais de Irlanda e tamén nas chairas dos “tres lugaris” do Val do Xálima , non só evocan, senón que tamén fan pensar.

Homenaxe a Francisco Fernández del Riego

Reproduzo a convocatoria que fai Editorial Galaxia para homenxearmos todos os galegos ao eximio fillo desta terra, Francisco Fernández del Riego con motivo do seu pasamento:

CONVOCATORIA AO POBO GALEGO NA MEMORIA DO EXIMIO GALEGUISTA E EGREXIO INTELECTUAL

No pasamento de don Francisco Fernández del Riego

F. Fernández del Riego

Seguindo o seu desexo expreso, o noso chorado Francisco Fernández del Riego foi despedido na intimidade da súa familia. Como expresión pública de homenaxe a quen foi o seu fundador, padroeiro vitalicio e director desde 1963, a Fundación e Biblioteca Penzol, que el mesmo considerou o seu fogar cultural durante a maior parte da súa vida, instalará un modesto memorial na súa sede, na Casa Galega da Cultura, na praza da Princesa de Vigo.
O domingo 28 desde as 11 h. da mañá ata as 7 da tarde, e o luns 29 desde 11 da mañá ata as 6 da tarde, nesa sede haberá un libro de condolencias e un tarxeteiro ao dispor das persoas que teñan a ben achegarse para expresar o seu dó por tan irreparable perda, sexa privadamente ou en representación de colectivos e institucións.
A Fundación Penzol e a Editorial Galaxia convocan tamén á cidadanía de Vigo e a toda a cidadanía galega a acudir aos actos que se están a organizar en memoria de quen honrou ao longo da súa prolongada e fecunda existencia os ideais máis elevados de servizo a Galicia, a súa lingua e a súa cultura.

Vigo, a 27 de Santos de 2010

O realismo máxico de A. Riveiro Coello*

No verán do ano 2001, lin por primeira vez a novela Homónima de Antón Riveiro Coello. Daquela no Suplemento literario Correo das Culturas de El Correo Gallego publiquei a miña primeira reseña desde texto que o autor dedica a Pedro Páramo e a Aureliano Buendía. A novela de Riveiro Coello acaba de ver a súa segunda edición e no Faro da Cultura de onte, 25 de novembro, publiquei unha segunda reseña que agora teño o pracer de reproducir con pequenas modificacións:

EMBRUXO E VIOLENCIA EN TZATAPLÁN

Riveiro Coello, A., Homónima, Editorial Galaxia, 2010, 16 €.

Volve ás mans dos lectores galegos Homónima, unha das primeiras novelas de Antón Riveiro Coello, que contribuíu a consolidalo como narrador eficiente, admirador e aprendiz do realismo máxico. Abondan as verbas concisas da dedicatoria ( “ A Pedro Páramo e Aureliano Buendía” ) para percibir as intencións do autor. E abofé que as consegue, ao menos na escrita coa que veste a súa trama, porque polas páxinas da novela arrastran as súas obsesións personaxes mesturados de realidade e fantasía, cuxas vidas lindan co presente e co pasado, coa certeza e a alucinación, coa vida e coa morte, nun clima de vitalidade, embruxo e violencia, celme do México profundo. Pois en terras mexicanas desenvólvense as pescudas dese escritor que, a través de Internet, descobre que en México existe alguén co seu nome e apelidos. E na busca dese homónimo viaxa a aldea imaxinada de Tzataplán, ancorada nas terras secas e regañadas do deserto, coa intención de inscribir a vida do que supón seu avó, nunha novela. Na xeografía azteca recibe golpes, pancadas e intentos de asasinato ata que se decata de que todos os habitantes desa aldea curtida polo abafo e o sol, teñen que ver, dunha ou doutra maneira, co parente homónimo ao que asasinaron. Comeza así unha historia pola que transita unha restra de parentes e un labirinto de parentescos no que é doado que o lector perda o fío condutor do relato. E tamén seres estrafalarios que semellan tirados da irracionalidade dos soños e que acercan o relato ás contornas do realismo máxico.
Homónima é unha novela que se nutre, como outras do autor, de planos superpostos, da recuperación das fazañas dos devanceiros e dos periplos máis ou menos novelescos, dos seus parentes, os personaxes actuais. Desde o punto de vista estrutural a obra é unha novela que acubilla outra novela. A historia do homónimo pouco a pouco vai sendo substituída pola do protagonista actual. Salienta así mesmo o especial tratamento do tempo, de forma que pasado e presente se confunden e superpoñen. O estilo dunha prosa elaborada, cun traballo minucioso coa linguaxe que rebenta nunha ricaz adxectivación, en comparacións e metáforas insólitas, aínda que por veces artificiais, o dominio na caracterización dun amplo abano de personaxes, e sobre todo o retrato desa atmosfera abafante, ateigada de embruxo e violencia fan que, ao lermos as páxinas de Homónima, nos semelle estar ollando as prosas dos autores que o escritor toma como padróns, mais non a maxia e a forza das súas tramas.

* Publicado no Suplemento  Faro da cultura do xornal Faro de Vigo, o 25 de novembro de 2010.

Para comezar

Comezo hoxe este blogue no que brindarei os meus modestos traballos persoais de lectura da literatura galega. E tamén os que, coa miña sinatura, aparezan nos xornais e revistas. Paladís , segundo Francisco Fernández Naval ( No corazón da fraga ) é o unicornio que chegou do frío. Na Idade Media, namoraba as docellas dos pazos e castelos, mais co andar do tempo, decidiu retirarse a vivir no máis mesto da fraga. E alí xoga cos esquíos e axúdalle aos ratos a furar a terra para facer os niños. Este Paladís literario, heterónimo do crítico Francisco Martínez Bouzas, tamén dalgún xeito brincará coas letras galegas, cos libros galegos, para axudalos a furar a terra da invisibilidade e chegar ás mans dos lectores. Moitas grazas